معرفی کتاب «تصوف ایرانی عزاداری عاشورا»

معرفی کتاب «تصوف ایرانی و عزاداری عاشورا» نوشته محمد مشهدی‌نوش‌آبادی

پرسش بنیادین کتاب این است که آیا صوفیه (اعم از قلندریه و اهل فتوت) در برپایی آیین‌های عزاداری نقش داشته‌اند؟ در صورت مثبت‌بودن پاسخ، میزان تأثیرگذاری آن‌ها بر آیین‌های عزاداری محرم به چه اندازه بوده است؟ و از میان آیین‌ها و عناصر عزاداری محرم، کدام یک به‌طور مشخص، اصلی صوفیانه دارد؟

فرضیه مطرح شده این است که صوفیه در بسیاری از آیین‌های عزاداری به‌طور اساسی و تعیین‌کننده تأثیر گذاشته و بلکه منشأ بسیاری از آن‌هاست. براین اساس، بسیاری از آیین‌ها و عناصر عزاداری یا به‌کلی صوفیانه است یا اینکه صوفیان واسطه انتقال آن از فرهنگ ایرانی و شرقی به فرهنگ شیعی و اسلامی بوده‌اند.

در این کتاب ابتدا ضمن معرفی موضوع و دسته‌بندی و مرور منابع، سابقه عزاداری در سنت اسلامی و ایرانی مطرح شده است. سپس درباره اهل فتوت، اعم از فتوت صوفیانه و عیاری، و نیز نسبت آنان با تصوف بحث شده و در فصولی مجزا، آیین‌های عزاداری محرم که گروه‌های صوفی در آن نقش ایفا کرده‌اند، بررسی شده است. همچنین در چند فصل به نقش صوفیه در هنرهای آیینی مربوط‌ به واقعه عاشورا، همچون قصه‌خوانی و نقالی، روضه‌خوانی و تعزیه پرداخته شده است.

در همین رابطه بیشتر بخوانیم : 

تعزیه و شبیه خوانی؛ شباهت مراسم آئینی سیاوشان با مراسم سوگواری حسین بن علی